- نویسنده
- 4 نظر
- 881 بازدید
نفقه و اجرت المثل به چه معنی است؟ نفقه و اجرت المثل چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ امور مالی زوجین جزو مسائل مهمی است که در هنگام حکم طلاق باید تعیین تکلیف شود. نفقه به معنای هزینه کلیه امور زندگی و نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینههای درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج است. اجرت المثل نیز نوعی مزد زحمت برای کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک انجام داده است. در ادامه به شرایط تحقق نفقه و اجرت المثل میپردازیم. بهترین وکیل خانواده در تهران کمک بگیرید.
شرایط تحقق نفقه
شرایط نفقه و اجرت المثل از جمله مواردی است که زوجه در هنگام دریافت نفقه به آن توجه داشته باشد. از جمله این شرایط میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دائمی بودن عقد نکاح را شاید مهمترین شرایط تحقق نفقه دانست که بر عهده شوهر قرار گرفته است. ماده 1106 قانون مدنی صراحتا این موضوع را توضیح داده است و گفته که در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است.
- پرداخت نفقه زوجه توسط مرد تنها در شرایطی محقق خواهد شد که زن از شوهر خود تمکین داشته باشد. ماده 1108 قانون مدنی بیان میدارد که هر زمان که زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. تمکین خود به دو نوع عام و خاص تقسیم میشود که تمکین خاص به معنای داشتن رابطه جنس در حدود متعارف و تمکین عام به معنی پذیرش ریاست شوهر بر خانواده است. همچنین آثار تمکین به معنای سکونت در منزل تعیین شده توسط شوهر و اخذ اجازه وی پیش از خروج کشور است.
- زوجه بر اساس قانون باید در منزل تعیین شده توسط شوهر سکونت کند و این شرط چهره ای از تکلیف تمکین زن است. در واقع پرداخت نفقه همسر تنها در صورتی بر عهده شوهر خواهد بود که زوجه در منزل انتخابی شوهر زندگی کند.
- پرداخت نفقه همسر حتی بعد از جدایی زوجین نیز قابل اجراست و مرد موظف به پرداخت نفقه همسر خود است. از جمله این موارد میتوان، عبارتند از: 1-در دوران عده طلاق رجعی؛ 2- در دوران عده وفات؛ 3- در طول عده طلاق بائن و فسخ نکاح، صرفا در صورتی که زوجه باردار بوده، تا پایان وضع حمل وی.
شرایط تحقق اجرت المثل
اشاره کردیم که نفقه و اجرت المثل جزو وظایفی است که زوجه در شرایط خاصی باید برای پرداخت آنها اقدام کند. اجرت المثل طبق قانون برای اینکه به زن تعلق گیرد، باید شرایطی فراهم باشد و در صورتی که جمیع این شرایط تحقق یابد، زن میتواند برای دریافت اجرت المثل اقدام کند. از جمله این شرایط میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
-
در ضمن عقد شرط نشده باشد
در هر عقد یا قراردادی که بین طرفین انجام میشود، طرفین قرارداد، شروطی را در ضمن قرارداد درج میکنند و در صورت توافق بر این شروط، مکلف به انجام آنها میشوند. در صورتی که این شروط برخلاف مقتضای ذات عقد یا خلاف قانون و شرع نباشند، لازمالاجرا خواهند بود.
به عنوان مثال، یکی از شروطی که در ضمن عقد ممکن است درج شود و از نظر قانونی اشکالی ندارد، توافق در مورد کار در منزل توسط زن است. طرفین عقد میتوانند توافق کنند که زن در قبال کارهایی که در خانه انجام میدهد از جمله آشپزی، نظافت، نگهداری از بچهها و غیره مستحق هیچگونه اجرت و پاداشی نخواهد بود. در واقع زن تمامی این امور را به صورت رایگان انجام خواهد داد. زوجه در این شرایط نمیتواند برای دریافت اجرت المثل اقدام کند.
از طرف دیگر، میتوان در ضمن عقد شرط کرد که زن در قبال کلیه اموری که در خانه انجام میدهد، مستحق دریافت مقداری اجرت خواهد بود. به عنوان مثال، در قبال کلیه کارهایی که زن در خانه شوهر انجام میدهد، به صورت ماهیانه یک میلیون تومان اجرت دریافت کند. الزام به ایفای تعهد نیز ممکن است اجرا شود.
-
تبرعی نباشد
قوانین مرتبط به نفقه و اجرت المثل در رابطه با شرایط دریافت و چگونگی اجرت المثل و نفقه توضیحات مفصلی دادهاند. بر اساس ماده 336 قانون مدنی در رابطه با اجرت المثل، هر فردی که کاری را انجام میدهد، نباید قصد تبرع داشته باشد. به عبارتی دیگر، اگر یک فرد، بخواهد از روی لطف و مهربانی کاری را به صورت رایگان برای فردی دیگر انجام دهد، نمیتواند برای اجرت المثل اقدام کند.
البته این را هم نباید فراموش کرد که اصولا هیچ شخصی برای فرد دیگری کار رایگان انجام نمیدهد و به بیان حقوقی انجام هر عملی ظاهر در عدم تبرع دارد؛ بنابراین بار اثبات این موضوع بر عهده شوهر خواهد بود. در صورتی که شوهر بتواند موفق به اثبات قصد تبرع زن در انجام امور شود، مسئله اجرت المثل زن منتفی خواهد بود و زوجه نمیتواند برای دریافت اجرت المثل اقدام کند.
-
کار شرعا به عهده زن نباشد
یکی دیگر از شرایط دریافت اجرت المثل این است که کاری که توسط زوجه انجام شده است نباید شرعا و به صورت قانونی بر عهده زن بوده باشد. در واقع در صورتی که زوجه در زندگی مشترک کارهایی را انجام دهد که خارج از تکلیف شرع و قانون باشد، میتواند برای دریافت اجرت المثل برای آنها اقدام کند. همانطور که میدانید، وظیفه شرعی و قانونی زن، تنها تمکین از شوهر است و هیچ گونه وظیفه ای در انجام کارهای منزل و نگهداری از فرزندان ندارد؛ بنابراین برای انجام آنها میتواند درخواست اجرت کند.وکیل شمال تهران نیز به شما می تواند راهنمایی لازم را انجام دهد.
-
به دستور شوهر باشد
یکی دیگر از مواردی که ماده 336 قانون در رابطه با استحقاق زن به دریافت اجرت المثل بیان میدارد، این است که کلیه اموری که توسط زوجه در زندگی مشترک انجام میشود، باید به درخواست و دستور شهر انجام شده باشد. بنابراین اگر کاری به دستور و درخواست شهر انجام نشده باشد، زوجه مستحق دریافت اجرت المثل نخواهد بود.
-
درخواست طلاق توسط زوج
یکی دیگر از شرایط اخذ اجرت المثل این است که طلاق به درخواست مرد صورت گرفته باشد. به عبارتی دیگر، در صورتی که زوجه خواهان طلاق از شوهر خود باشد، نمیتواند برای دریافت اجرت المثل اقدام کند. در این باره یک وکیل طلاق میتواند شما را کمک کند.
-
طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء رفتار زن نباشد
در صورتی که طلاق به درخواست مرد و به خاطر کوتاهی زوجه از وظایف همسری یا عدم تمکین و یا ناشی از سوء اخلاق و رفتار زوجه انجام شده باشد، زوجه مستحق دریافت اجرت المثل نخواهد بود و دادگاه در صورت اثبات این موضوع نسبت به پرداخت اجرت المثل هیچ رأیی صادر نخواهد کرد.
نحوه دریافت و چگونگی نفقه و اجرت المثل
نحوه دریافت نفقه و اجرت المثل جزو موارد مهمی است که لازم است تا به آن توجه داشته باشید و به صورت زیر انجام میشود:
- زوجه برای اخذ نفقه میتواند به دادگاه مراجعه کند و با ارائه دادخواست مطالبه نفقه، درخواست خود را مطرح نماید. همچنین وی میتواند به صورت کیفری از شوهر خود به جرم انفاق شکایت کند که در این شرایط، امکان زندانی شدن مرد نیز وجود خواهد داشت.
- زوجه میتواند برای دریافت اجرت المثل، دادخواستی را تنظیم کند و برای مطالبه، آن را ضمن مطالبه مهریه به دادگاه ارائه دهد. پس از ثبت دادخواست و ارجاع موضوع به شعبه مربوطه، دادگاه تاریخ و روز مد نظر را مشخص میکند. همچنین اگر طرفین در مورد مبلغ اجرت المثل به توافق نرسند، حسب امر موضوع به کارشناس ارجاع میشود و کارشناس با بررسی اوضاع و احوال و سنوات زندگی و سایر شرایط، رای خود را در قالب نظریه کارشناسی به دادگاه ارسال میکند.
نکات مهم حقوقی در خصوص نفقه و اجرت المثل
باشه، اجرت المثل یکی از مباحث مهم در حوزه حقوق قراردادها و همچنین در مباحث مربوط به مسئولیت مدنی است. اجرت المثل به معنای پرداخت مبلغی است که معادل خدمات ارائه شده یا استفاده از اموال و داراییهای دیگری است.
نکات مهم در خصوص اجرت المثل عبارتند از:
1. اجرت المثل در صورتی باید پرداخت شود که فردی بدون قرارداد و به صورت مجانی خدماتی را ارائه داده یا از اموال دیگری استفاده کرده باشد.
2. میزان اجرت المثل باید معادل خدمات ارائه شده یا میزان استفاده از اموال باشد. این میزان باید طبق عرف و متعارف تعیین شود.
3. اجرت المثل ممکن است در مسئولیت مدنی نیز مطرح شود. مثلاً اگر فردی به اموال دیگری خسارت وارد کند، باید اجرت المثل آن را بپردازد.
4. شرایط و نحوه محاسبه اجرت المثل در قوانین مختلف تعیین شده است که باید رعایت شود.
در مجموع، نکته اصلی در خصوص اجرت المثل، پرداخت مبلغی متناسب با خدمات ارائه شده یا میزان استفاده از اموال دیگران است که بر اساس عرف و قوانین تعیین میشود.شما می توانید برای اطلاع بیشتر به بهترین وکیل حقوقی در تهران مراجعه نمایید.
سخن پایانی
در این مقاله اشاره کردیم که نفقه و اجرت المثل جزو حقوق بسیار مهم زنان در طول زندگی مشترک به شمار میروند. شما می توانید از وکیل مهریه نیز کمک های لازم را دریافت کند. در صورتی که درگیر مشکلات ناشی از دریافت یا پرداخت این موارد هستید، بهترین کار کمک گرفتن از یک وکیل مجرب است.
بدین منظور توصیه میکنیم که با مشاورین مجرب و وکلای زبده ما در مجموعه وکیل خبره ارتباط برقرار نمایید.
سوالات متداول
1- نفقه و اجرت المثل چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
ماده 1106 قانون مدنی بیان میدارد که شوهر در صورت تمکین زن باید برای پرداخت نفقه اقدام کند ولی در اجرت المثل لازم است تا حتما کاری توسط زن صورت گرفته باشد و آن کار به دستور شوهر و بدون قصد تبرع انجام شده باشد.
2- آیا نپرداختن اجرت المثل مشمول جلب میشود؟
در صورتی که رای قطعی محکومیت پرداخت اجرت المثل و سپس اجراییه صادر شده باشد و شوهر پس از گذشت یک ماه از آن تاریخ، برای پرداخت دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل اقدام نکند، زوجه میتواند از دادگاه تقاضای حکم جلب شوهر را داشته باشد.
3- آیا در اجرت المثل میتوان اعسار و تقسیط را اجرا کرد؟
اگر زوج، مالی برای توقیف و پرداخت نداشته باشد، وی میتواند با ارائه دادخواست تقسیط اجرت المثل ایام زوجیت، تقاضای تقسیط مبلغ محکومیت اجرت المثل را از دادگاه داشته باشد و در صورت وجود شرایط اعسار، دادگاه حکم بر تقسیط را صادر خواهد کرد.
4- میزان نفقه زن چه مقدار است؟
میزان مشخصی برای نفقه زن در قانون مشخص نشده است و ملاک تعیین حقوق زوجه بر اساس نیازهای زوجه و شان اوست که در شرایط زمانی و مکانی مختلف، متفاوت خواهد بود.
5- شرایط پرداخت نفقه همسر در قانون چیست؟
از جمله مهمترین شرایط پرداخت نفقه همسر میتوان به دائمی بودن و تمکین زن از شوهر اشاره کرد که در متن مقاله به توضیح مفصل آنها پرداختیم.
محسا
با سلام آیا اجرتالمثل براساس مدرک تحصیلی و شاغل بودن خانوم میزانش تعيين میشه ؟
VakileKhebreh
با سلام
کارشناس مربوط به رشته نفقه و اجرت المثل همین موارد را به تفصیل مورد بررسی قرار می دهد.
محسا
با سلام آیا اجرتالمثل براساس مدرک تحصیلی و شاغل بودن خانوم میزانش تعيين میشه ؟ یا نفقه با مدرک تحصیلی حساب میشه
VakileKhebreh
با سلام
کارشناس مربوط به رشته نفقه و اجرت المثل همین موارد را به تفصیل مورد بررسی قرار می دهد.