• نویسنده
• 12 نظر
• 1520 بازدید

آیا این سوال برای شما هم به وجود آمده که جعل سند دقیقا چه جرمی است و تا چه اندازه می‌تواند مجازات سنگینی داشته باشد؟ به طور کلی باید دقت داشته باشید که جعل هرگونه سندی به‌عنوان یک جرم در نظر گرفته می‌شود که بر اساس نوع جعلی که صورت گرفته مجازات‌های مختلفی نیز برای آن در نظر گرفته می‌شود. ما در ادامه این مطلب قصد داریم کمی بیشتر درباره این جرم صحبت کرده و اطلاعات مفید و کاربردی را نیز درباره مجازات آن در اختیار شما قرار دهیم. شما می توانید در خصوص این جرم با بهترین وکیل حقوقی در تهران مشاوره دریافت کنید.

جرم جعل چیست؟

جعل سند یکی از جرایمی است که بیشترین میزان شباهت را به کلاهبرداری دارد و اگر بخواهیم به معنای لغوی آن نگاه کنیم به معنای دگرگون کردن یا منقلب نمودن است. اگر بخواهیم تعریف دقیق‌تری از آن را ارائه دهیم می‌توان گفت که هرگونه تکنیک و روشی که برای تحریف حقیقت با شکل‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد به معنای جعل خواهد بود. جعل بیشتر در اسناد مهم استفاده شده و مورد سواستفاده نیز قرار می‌گیرد. وقتی به قانون جمهوری اسلامی ایران نگاه می‌کنیم مشاهده می‌کنیم که جرم جعل به شکل زیر تعریف می‌شود:

هرگونه ایجاد متون، اسناد یا امضا اشخاص رسمی و غیررسمی که با استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند خراشیدن یا الحاق باعث شده باشد که بخشی از اطلاعات به‌صورت صحیح در دسترس نباشند به‌عنوان جعل شناخته می‌شود. البته در این‌جا یک نکته نیز وجود دارد و آن این است که این کار بدون رضایت صاحب اسناد است یا شخصی که امضای او جعل شده است انجام شده باشد. در ادامه در این ماده مصداق‌های رایجی از جعل اسناد نیز ارائه شده است که افراد می‌توانند با استفاده از آن اطلاعات بیشتری را درباره این جرم به دست بیاورند.

در اینجای مطلب از شما دعوت میکنیم مطلب خلع ید چیست را بخوانید تا با ماهیت کلی این موضوع و مدارک لازم برای خلع ید آشنا شوید.

جرم جعل اسناد

جرم جعل سند در واقع به جرمی گفته می‌شود که طی آن یک سند مربوط به شخصی رسمی یا غیررسمی جعل شده و اطلاعاتی که درون آن سند آمده‌اند به این ترتیب تغییر می‌کنند. این تغییر باید کاملا با عدم رضایت شخص باشد تا این کار به‌عنوان جرم شناخته شود. ممکن است حکم دادگاه به الزام به تنظیم سند باشد. نکته مهمی که در اینجا باید بدانید این است که جعل اسناد ممکن است روی انواع سند صورت گرفته باشد که از جمله انواع آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– اسناد هویتی: معمولا زیاد پیش می‌آید که در دنیای امروز اسناد هویتی یک شخص جعل شده و سواستفاده‌های زیادی از آنها صورت می‌گیرد. حال این‌که این اسناد هویتی ممکن است شامل موارد مختلفی باشند که برای مثال می‌توان به کارت ملی یا شناسنامه اشاره کرد. الزام به ایفای تعهد در این بین مهم است.

– اسناد مالی: در سازمان‌ها، کسب‌وکارها و شرکت‌های مختلف معمولا زیاد مشاهده می‌کنیم که اسناد مالی نیز جعل می‌شود. معمولا جعل اسناد مالی با این هدف انجام می‌شود که سوء استفاده‌ های مالی از آن شرکت به عمل آمده یا این‌که کلاهبرداری‌هایی در این زمینه صورت گیرد.

– اسناد رسمی یا عادی: در نهایت سایر اسناد نیز ممکن است مطابق با نیاز جاعل جعل شوند. برای مثال ممکن است جعل اسناد روی اسناد ملکی صورت گیرد. اگر وارد بازار املاک شوید این موضوع را به میزان زیادی مشاهده خواهید کرد.

از طرف دیگر باید دقت داشته باشید که جعل سند به طور کلی به دو شکل صورت می‌گیرد:

1- روش اول برای انجام این کار روش مادی است. جعل مادی اسناد در واقع بیانگر این است که جاعل هرگونه تغییر ظاهری را در اسناد به وجود بیاورد یا این‌که در بخشی از اسناد خدشه‌ای را وارد کند که باعث شود تا اطلاعات مربوط به اسناد به‌درستی قابل خواندن نباشند.

2- روش دوم جعل معنوی اسناد است. این روش نیز بیانگر این است که اسنادی که جعل شده‌اند هیچ‌گونه خدشه‌ای به آنها وارد نشده است؛ بلکه اطلاعات درون آنها به شکلی تغییر پیدا کرده که ممکن است افراد را دچار سردرگمی کند.

ماده قانونی جعل

همانطور که اشاره کردیم ماده‌ای 523 الی 542 قاون اساسی و قانون تعزیرات که در سال 1375 تصویب شده است درباره جرم جعل سند صحبت کرده و اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می‌دهد. با این حال باید دقت داشت که در حال حاضر این ماده هیچ تعریف دققی از جرم جعل ارائه نداده است و مطابق با مصادیقی که در آن آمده تلاش می‌کند تا بتواند شکل درستی از جعل اسناد را ارائه دهد. از طرف دیگر در انتاهی ماده 97 قانون مجازات عمومی و ماده 20 قانون تعزیرات نیز توضیحاتی درباره مجازات این جرم ارائه شده است.

مطابق با این ماده قانونی هرگونه ساختن نوشته، ایجاد انواع اسناد مختلف، ساختن مهر شخص دیگری و همین‌طور ایجاد امضای تقلبی برای اشخاص رسمی یا غیررسمی از جمله مصادیقی به شمار می‌آیند که جزئی از ماده قانونی جعل به شمار می‌آیند. از طرف دیگر در حکم جعل اسناد آمده است که هرگونه تخریب کردن اسناد، سیاه کردن تاریخ یا تقویم در یک قرارداد یا سند یا مواردی از این قبیل همگی از جمله مصادیق بسیار مهم جعل به شمار می‌آیند که شامل مجازات جعل نیز می‌شوند.

قبل از خواندن ادامه مطلب سری هم به مقاله اثبات مالکیت بزنید.

اثبات جعل سند عادی

روش‌های مختلفی برای اثبات جعل سند وجود دارند که شما می‌توانید بر حسب شرایط از هرکدام آنها استفاده کنید. از جمله رایج‌ترین این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– تطبیق مفاد اسناد با سایر اسناد: در اولین بخش باید دقت داشته باشید که روش اول برای انجام این کار این است که مفاد سندی که ادعای جعل شدن روی آن وجود دارد با سایر اسنادی که در آن زمینه وجود دارند مقایسه شده و نتیجه توسط یک کارشناس اعلام شود.

– ارجاع به مدارک کارشناس: روش دوم این است که اسناد جعل شده با اسنادی که توسط یک کارشناس ارائه می‌شوند مقایسه شده و نتیجه آن بررسی شود.

– استکتاب: معمولا اگر اثر انگشت یا امضای مطمئنی از شخص وجود نداشته باشد شخصی که ادعای جعل سند دارد می‌تواند از جاعل تقاضای امضا یا کتابت داشته باشد.

– مقایسه با اسناد مسلم الصدور: روش جذاب دیگری که برای اثبات جعل سند وجود دارد این است که اسناد فعلی را با اسنادی که از قبل موردبررسی قرار گرفته‌اند مقایسه کند، برای این کار میتوانید از یک وکیل ثبتی کمک بگیرید

– تحقیق از شاهدان: آخرین روشی که در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز تحقیق از شاهدان است که در بسیاری از موارد مورداستفاده قرار می‌گیرد.

مجازات جعل سند

به طور کلی باید دقت داشته باشید که مجازات جعل اسناد مطابق با فاکتورهای مختلفی تعیین می‌شود. معمولا عواملی مانند نوع جعلی که شخص انجام داده، فرد یا مجموعه‌ای که شکایت دارد و … نوع مجازات نیز تعیین خواهد شد. در صورتی که این جرم توسط یک فرد دولتی یا مامور دولت انجام شده باشد یا این‌که وابستگان یکی از اشخاص دولتی در این زمینه تاثیرگذار بوده باشند معمولا مجازات از جرایم نقدی شروع شده و حبسی بین یک تا سه سال را نیز ممکن است به همراه داشته باشد.

از طرف دیگر در صورتی که این جرم توسط یک شخص عادی انجام شده باشد و این شخص جزئی از مامورهای دولتی نبوده و البته به آنها وابسته نیز نباشد در این صورت جزای آنها ممکن است از شش ماه تا سه سال حبس باشد و البته نباید فراموش کرد که جرایم نقدی نیز برای این افراد وجود خواهد داشت.

مهم‌ترین ویژگی در جعل سند رسمی چیست؟

مهم‌ترین ویژگی در جعل سند رسمی، تشدید مجازات جرم جعل برای این نوع اسناد است.

1. سند رسمی به دلیل اهمیت و ارزش اثباتی بالایی که دارد، جرم جعل در مورد آن بسیار سنگین‌تر از جعل اسناد عادی است.

2. در قانون، مجازات جرم جعل سند رسمی نسبت به جعل سند عادی تشدید شده است. مجازات آن شامل حبس تا 10 سال و جزای نقدی است.

3. این تشدید مجازات به دلیل اهمیت و تأثیر سوء اقدام به جعل در مورد اسناد رسمی است. جعل این اسناد می‌تواند آثار حقوقی و مالی بسیار مخربی داشته باشد.

4. قانونگذار با افزایش مجازات، قصد داشته است از وقوع چنین جرائمی جلوگیری کرده و به حفظ اعتبار و سلامت اسناد رسمی کمک کند.

5. علاوه بر مجازات کیفری، برای جعل اسناد رسمی، مجازات‌های تکمیلی و تبعی نیز در نظر گرفته شده است.

بنابراین، مهم‌ترین ویژگی در جعل سند رسمی، تشدید مجازات جرم جعل برای این نوع اسناد با هدف حفظ اعتبار و سلامت آن‌ها است همچنین این موضوع می تواند به ابطال سند رسمی منجر شود.

در خصوص جرم جعل سند، قابلیت شکایت آن تا چه زمانی وجود دارد؟

در قوانین ایران، مدت زمان مجاز برای شکایت از جرم جعل سند به صورت زیر است:

1. طبق ماده 105 قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم جعل سند رسمی “حبس از 6 ماه تا 3 سال” است.

2. از نظر زمانی، طبق ماده 105 قانون مذکور، “شکایت از این جرم پس از 10 سال از تاریخ وقوع آن مسموع نیست.”

یعنی فرد متضرر از جرم جعل سند، می‌تواند تا 10 سال پس از وقوع جرم، نسبت به آن شکایت کند. پس از این مهلت 10 ساله، امکان طرح شکایت از جرم جعل سند وجود نخواهد داشت.

این مهلت 10 ساله بر اساس اصل قانونی “مرور زمان” در امور کیفری است که به منظور جلوگیری از تداوم بی‌نظمی در جامعه و ایجاد آرامش در روابط اجتماعی پیش‌بینی شده است.

پس در صورت مواجهه با جرم جعل سند، افراد باید در اسرع وقت نسبت به طرح شکایت اقدام نمایند، تا قبل از انقضای مهلت 10 ساله فرصت رسیدگی قضایی به آن فراهم باشد.

نکته مهم

لازم به ذکر است که دعاوی حقوقی و کیفری مربوط به جعل اسناد و موارد مشابه، قابلیت طرح در مراجع قضایی را دارند. اگر فردی مدعی شود که سندی به ضرر او جعل شده و این موضوع را به صورت شکایت کیفری مطرح کند، یا دادسرا با اطلاع از وقوع جعل، اقدام به تعقیب جاعل نماید، بررسی و تصمیم‌گیری در مورد اصالت یا جعلی بودن سند در مرجع کیفری و طبق قوانین آیین دادرسی کیفری انجام می‌شود. در صورتی که دادرسی کیفری به صدور حکم نهایی مبنی بر جعلی بودن سند منجر شود، آن سند به طور کامل یا جزئی اعتبار خود را از دست خواهد داد.اما اگر فردی نخواهد شکایت کیفری مطرح کند، می‌تواند علیه شخصی که سند را در اختیار دارد، دعوای حقوقی جعل سند را مطرح نماید. برای این کار می توانید از وکیل کلاهبرداری مشاوره های لازم را دریافت نمایید.

سخن پایانی

جعل سند یکی از جرایمی است که امروزه بسیاری از افراد ممکن است با این جرم درگیر شده باشند.

در صورتی که شما هم این سوال را در ذهن دارید که جعل اسناد چه مجازات‌ها و مصادیقی می‌تواند داشته باشد یا این‌که پرونده‌ای که در این زمینه دارید پیشنهاد می‌کنیم حتما از خدمات ارائه شده در مجموعه حقوقی محمد عطاریان وکیل پایه یک دادگستری، نیز استفاده کرده و از مزایای این خدمات نهایت بهره را ببرید.

نویسنده

administrator